مدیریت شهری روی هوا - وبلاگ همصحبت

به گزارش وبلاگ همصحبت، وقتی طرح جامع و تفصیلی شهری نداشته باشیم، شهر روی هوا مدیریت می گردد، انتقاد های به این مدیریت هم روی هواست، چون طرحی نداریم، قانونی نداریم.

گروه دانشگاه وبلاگ همصحبت- اعظم ذوالفقاری منظری؛ * جای طرح تفصیلی کجاست؟ چرا طرح جامع مشهد آماده نمی گردد؟ چرا شهرداری کلان شهری مانند مشهد که در نیمه راه توسعه است، تصویب و اجرای طرح جامع و طرح های تفصیلی را به تأخیر میاندازد؟ این سوالات می تواند برای سنجش عملکرد مدیریت شهری در مشهد بسیار اساسی باشد، مخصوصا وقتی می دانیم که مشهد دارد بی قواره عظیم می گردد.

مشهد از همه طرف عظیم شده است. شما این جمله را از هر مشهدی در هر نسلی می توانید بشنوید؛ مشهدی های دهه 40، 50، 60، 70 و حتی هشتادی ها هم می دانند که مشهد نسبت به چند سال قبلتر عظیمتر شده است. اما کسی نمی داند آیا الگویی برای عظیم شدن مشهد وجود دارد؟

معمولا شهرداری ها و استانداری ها و حتی در سطح وزارتخانه های راه و کشور درباره محدوده و نقشه شهر های عظیم تصمیم گیری هایی می نمایند. درباره مشهد هم این موضوع خیلی وقت است که شروع شده و البته هنوز به پایان نرسیده است. طرح های تفصیلی شهری و طرح جامع هر شهر به همین منظور برنامه ریزی می شوند.

طرح های تفصیلی شهری ابزار مهم شهرداری برای ساماندهی نظاممند کالبدی شهر ها معرفی میشوند. طرح جامع هر شهری هم قرار است نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی حوزه های مسکونی، صنعتی، تجاری و ... را معین کند. این طرح ها مرزبندی شهر را هم تاحدودی معین مینمایند و به مخاطب میگویند که کاربری اصلی هر شهری قرار است چه باشد و برای آینده، چه چهر های میخواهیم برای این شهر بسازیم.

آذر سال 96، زمانی که قاسم تقی زاده خامسی شهردار مشهد بود، در مراسمی از طرح جامع مشهد رونمایی شد؛ آنجا تقی زاده ادعا کرد که با این طرح جامع، حاشیه ها به متن شهر تبدیل می شوند و دیگر به اسم حاشیه شهر که پرخاشگری می آورد خوانده نمی گردد! او به مرز شهر هم اشاره نمود. براساس این طرح جامع که در 20 آذر 96 در هتل پردیسان مشهد رونمایی شد، مرز شهر تا گلبهار توسعه داده شده بود. نقش های که آن شب رونمایی شد مرز جنوب غربی را همان کمربندی تصویر نموده بود که که این روز ها با عنوان کمربند جنوبی مشهد شناخته میگردد.

قصه وقتی جالبتر می گردد که بدانیم احمد نوروزی، عضو شورای اسلامی شهر مشهد در یکی از جلسات علنی این شورا در فروردین سال جاری اعلام نموده بود که طرح جامع مشهد هنوز آماده نشده است. نوروزی یکی از مهمانان رونمایی از طرح جامع در سال 96 بود؛ نوروزی همچنین در بازه زمانی خرداد 78 تا خرداد 82، یعنی حدود 5 سال شهردار مشهد بوده است.

اکنون به این نتیجه می رسیم که مشهد طرح تفصیلی ندارد، طرح جامع هم ندارد. وقتی طرحی نباشد، توسعه متوازنی هم نیست، این توسعه هر چه باشد، ربطی به هویت شهری نخواهد داشت و شهر بی قواره رشد می نماید؛ چه روی نقشه، چه در کوچه و بازار و سبک زندگی مردمش.

حالا شاید بد نباشد این سوال را بپرسیم که جای طرح تفصیلی مشهد کجاست؟ طرح جامع کی آماده میگردد؟ مطالب های هم که صورت میگیرد، در نهایت گوشه اش باز است؛ چون طرحی وجود ندارد، قانونی وجود ندارد؛ گویی همه چیز روی هوا برنامه ریزی میگردد، به اجرا میرسد و به خورد مردم داده میگردد. اصلا به ما بگویند که برای تصویب این طرح ها چه نموده اند؟

امیدوارم اعضای فعلی شورای شهر مشهد و مسئولان الانِ شهرداری اول پاسخشان نگویند اصلا بروید از قبلی ها بپرسید، چرا آن ها کار نکردند؟ و پاسخمان را بدهند تا وارد فضای گفتگویی و تعاملی شویم.

یک انتقاد دیگر هم وارد است؛ البته به آن ها که دغدغه مشهد را دارند. در لابه لای بحث هایی که بین دوستانم درباره کمربند جنوبی مشهد، تغییر کاربری های بافت قدیمی مشهد و حتی ثامن، تصمیمات شهرداری و شورای اسلامی در هر جنبه ای، جای سوال درباره طرح تفصیلی و طرح جامع را خالی می بینم.

شورای چهارم که روی کار بود، تصمیماتش شکلی داشت، شورای پنجم که روی کار آمد، منظر و سیمای شهر را در المان ها و آذین بندی ها جور دیگری شکل داد. بعضی گفتند که شورای جدید میخواهد هویت مذهبی را از مشهد بگیرد و آن را به شهری توریستی-مذهبی تقلیل دهد. بعضی دیگر هم معتقد بودند که تبلیغات قبلی ها در مشهد خشونت ترویج می کردند، البته خودشان هم میدان شهدای مشهد را چندماه دادند به شامپوی صحت. آن پشت پرده هم عده ای از هر دو گروه سیاسی غالب در مشهد، مشغول زدوبند بودند که کدام قسمت شهر را بین خودشان تقسیم نمایند. بد نیست کمی بنیادی تر مساله را دنبال کنیم؛ کی قرار است برای مشهد طرحی دراندازیم که متناسب با هویت شهر باشد و براساس آن عملکرد هر دوره از مدیران شهری را به نقد بکشیم؟

تیتر می زنم مدیریت شهری روی هوا و نگاهم این است که نمی دانیم مدیران شهری و منتقدانشان بر اساس چه طرح و چه هویتی مشهد را ترسیم و نقد می نمایند.

اعظم ذوالفقاری منظری- فعال رسانه ای