اهتمام تاریخی خطه فارس به کتاب و کتابت - وبلاگ همصحبت

به گزارش وبلاگ همصحبت، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در فارس، غلامرضا امیرخانی، مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، شامگاه یکشنبه 25 آبان ماه در دومین نشست ویژه به مناسبت هفته کتاب در مرکز اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس درباره تاریخ کتابت و حضور کتاب در شهر شیراز به صحبت نشست. در این ویژه برنامه هفته کتاب به مدت 7 شب ادامه خواهد داشت، هر شب یک نویسنده درباره ضرورت توجه به کتابخوانی ملی سخن خواهد گفت.

امیرخانی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه حتی مردم عادی در کشورهای خارجی، اگر ایران را نشناسند، شیراز و اصفهان را می شناسند، گفت: در خصوص شهرت این دو شهر نیز، شیراز به دلیل حضور و وجود سعدی و حافظ، شناخته شده تر از اصفهان است.

مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه با بیان اینکه مهم ترین دلیل شهرت سعدی و حافظ در دنیا، آثاری است که از آن ها در قالب کتاب بر جای مانده است، افزود: از همین رو چندان بی ارتباط نیست اگر بگوییم اعتبار شیراز مرتبط و متصل به کتاب است.

غلامرضا امیرخانی با اشاره به اینکه در طول تاریخ، شیراز و خطه فارس همواره به اعتبار کتاب شناخته شده بوده است، یادآور شد: کتابخانه عظیم عضدالدوله دیلمی در فارس یکی از نشانه های ارتباط توأمان فارس و کتاب است.

اهتمام تاریخی خطه فارس به کتاب و کتابخوانی

این پژوهشگر در ادامه با بیان اینکه تداوم اهتمام اهالی خطه فارس و شیراز به کتاب و کتابخوانی در سده های بعد نیز مشاهده می گردد، یادآور شد: به عنوان مثال در سده نهم، شرف الدین علی یزدی (مورخ عظیم این قرن) کتاب مهم خود با عنوان ظفرنامه تیموری را با استفاده از منابع کتابخانه دربار ابراهیم سلطان در فارس نوشته است.

او با اشاره به اینکه آثار مشهوری همچون انیس الناس نیز در کتابخانه ابراهیم سلطان وجود داشته است، افزود: در دوره صفوی هم با وجود آنکه مرکز حکومت تبریز، قزوین و اصفهان بوده، شیراز دارای کتابخانه های عظیم و مشهوری بوده است.

امیرخانی با اشاره به سفر توماس هربرت سیاح انگلیسی به ایران افزود: هربرت در سفرنامه اش به مدرسه الله وردی خان و کتابخانه عظیم آن اشاره و به عظمت آن کتابخانه تأکید می نماید.

وی در ادامه با تأکید بر تسلسل جریان علم و کتابخوانی در شیراز افزود: اگر پژوهشگری در این زمینه به پژوهش بپردازد، احتمالاً به این نتیجه خواهد رسید که پیوستگی کتابخوانی در شیراز در همه دوره ها قابل مشاهده است.

انتشار نخستین کتاب ها در شیراز پس از ظهور صنعت چاپ

مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران سپس اعلام کرد: متفکران، فلاسفه، اهل علم و کاروان همواره خرم شعر و ادب شیراز، همواره میراث مکتوب را در این خطه زنده نگاه داشته اند.

او در ادامه به دوره قاجار اشاره نمود و افزود: در این دوره که صنعت چاپ پدید آمد، چند شیرازی خوش ذوق سر از بمبئی و کلکته در آوردند و به چاپ کتاب هایی همچون شاهنامه فردوسی اهتمام ورزیدند.

امیرخانی در ادامه با اشاره به تأسیس کتابفروشی معرفت در سال 1282 خورشیدی در شیراز یادآور شد: مرحوم شیخ محمدتقی معرفت، 3 سال پیش از مشروطه، این کتابفروشی را در شیراز بنیان گذاری کرد و سپس این کتابفروشی به محلی برای توزیع اعلامیه های مشروطه خواستار تبدیل شد.

این پژوهشگر در ادامه با بیان اینکه چندی بعد حسن معرفت فرزند شیخ محمدتقی معرفت در خیابان لاله زار تهران بنگاه مطبوعاتی معرفت را پایه ریزی کرد، افزود: این بنگاه با وجود عمر اندک خود، کتاب های بسیاری را در تهران به چاپ رساند.

کتابفروشی 100 ساله شیراز همچنان مشغول فعالیت است

مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران سپس با اشاره به تأسیس حزب برادران در شیراز در دهه 20 خورشیدی افزود: این حزب اندکی پس از تأسیس، روزنامه، کتاب و نشریات مختلفی را در آن سال ها منتشر کرد.

وی در ادامه با اشاره به تداوم فعالیت کتابخانه احمدی که از قدیمی ترین کتابفروشی های شیراز است، افزود: این کتابفروشی قدمتی بیش از یک قرن دارد و هنوز در حوالی بازار وکیل شیراز مشغول فعالیت است.

امیرخانی سپس با نام آوردن از بعضی کتابفروشی های قدیمی شیراز اعلام کرد: ناشران و کتابفروشی های زیادی در شیراز در سال های قبل از انقلاب وجود داشتند که از آن جمله می توان به خانه کتاب، کانون تربیت، کتافروشی محمدی، مطبوعاتی هاشمی، کتابفروشی دنیا نما، پیک خجسته، کانون دانش پارس، کتابخانه مسجد جامع عتیق و کتابخانه احمدی اشاره نمود.

مشاور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سرانجام صحبت های خود با تأکید بر اینکه تداوم حضور کتاب در شهر شیراز داستانی مفصل دارد، بیتی از امیرخسرو دهلوی خطاب به سعدی را سرانجام بخش سخنان خود کرد: خسرو سرمست اندر ساغر معنا بریخت / باده از خم خانه شیخی که در شیراز بود.