سد شاه عباسی طبس - وبلاگ همصحبت

به گزارش وبلاگ همصحبت، در این مقاله از قسمت معرفی جاهای دیدنی ایران قصد داریم یکی از جاهای دیدنی بسیار زیبای طبس یعنی سد شاه عباسی را به شما معرفی کنیم و آن را مورد آنالیز قرار دهیم. در ادامه با خبرنگاران همراه باشید…

طبس یکی از شهرهای قدیمی و زیبای ایران است که بر اساس جاذبه های تاریخی و طبیعی که دارد یکی از برترین مقاصد برای گردشگری در استان خراسان جنوبی محسوب می شود.

سد شاه عباسی یکی از نمونه های عالی خلاقیت، دوراندیشی و سخت کوشی ایرانی است. این سد 25 متری که در میان مردم محلی به طاق عباسی معروف است، یک نمونه بی نظیر توسعه پایدار محسوب می شود.

ایرانیان در دره های تنگ، سدها را روی طاق های آجری احداث می کردند که بدین ترتیب احتیاج به سیستم انحراف در حین احداث مرتفع می شود. این راه خلاقانه با کارکرد کاهش بیشینه سیلاب سیلاب در سد عباسی ترکیب شده است. سیلاب ها با دوره بازگشت 10 سال از زیر طاق بطور آزادانه عبور می نمایند. در سیلاب های بزرگ تر، مقداری از حجم سیلاب در پشت سد ذخیره می شود، به این ترتیب طی صدها سال، سد عباسی، شهر طبس را در مقابل سیلاب های رودخانه نهرین حفاظت کرده است.

بر اساس اینکه به علت موقعیت خروجی سد، رسوب در پشت سد ذخیره نمی شود، می توان انتظار داشت که برای هزاران سال، این سازه بی نظیر بدون احتیاج به تعمیر و نگهداری و مدیریت، کارکرد اصلی خود را به انجام برساند.

نکته مهم آنست که در صورتی که امروز با توجه به آخرین دستاوردهای مهندسی سد و سیلاب، سدی برای کنترل سیلاب رودخانه نهرین احداث شود، تعیینات آن بسیار به سد عباسی نزدیک خواهد بود.

مقالات بیشتر بخوانید:

• کال جنی طبس
• چشمه مرتضی علی طبس
• روستای حلوان طبس

طاق بند در بخش پایین شامل طاقی است آجری که پاکار آن بر کوه های سنگی دو طرف رودخانه واقع شده است و بلندای طاق تا زیر تیزه آن 17 متر و بلندای آن 30 متر تخمین زده می شود که این طاق قدیمی ترین قسمت بناست که دو بخشی بودن بنا از نظر زمان ایجاد آن به ویژه از طرف پشت طاق بند به خوبی قابل مشاهده است.

نکته جالب در این طاق چگونگی قرار گرفتن آجرهای آن است که به پهنای معینی محدود نشده، بلکه به طور شعاعی تا بدنه کوه ادامه یافته و طاقی با مقاومت بسیار زیاد به وجود آورده است و بخش بالای بند هم که با قلوه سنگ ساخته شده است سومین مرحله بازسازی یا ایجاد بند است.

در بخش بالا، بند حالت قوسی به خود گرفته تا بتواند در پهنای بیشتر دهانه دره در برابر فشار آب مقاومت بیشتری کند و این نکته یکی از راهکار های قابل توجهی است که معماران ایرانی با درک صحیح از مقاومت مصالح و مقاومت شکلی بناها، آن را دریافته و بکار گرفته اند که به احتمال زیاد بازسازی های آخر به دستور شاه عباس انجام شده است.

در کنار این سد نقش چند بز روی سنگ حک شده است.این سنگ نگاره های بز کوهی نمادی از درخواست فراوانی آب، زایندگی و فراوانی نعمت است و عده ای هم این بزها را نمادی از فرشتگانی می دانند که برای نگهبانی آب، بالا رفتن و فراوانی نعمت بر دیواره های طاق دعا می نمایند. قدمت این سنگ نگاره ها تعیین نیست ولی کارشناسان قدمت آنرا بیش از 7000 سال اعلام مینمایند.