گوزن زرد ایرانی؛ پستانداری در معرض خطر انقراض - وبلاگ همصحبت

به گزارش وبلاگ همصحبت، گوزن زرد موجود در ایران با نام علمی Dama dama mesopotamica است که بعضی از محققان گونه موجود در ایران را گونه ای مجزا به حساب می آورند. گوزن زد ایرانی دارای ارزش های بوم شناختی، زیبایی شناختی مطالعاتی - تحقیقاتی، ارزش های ژنتیکی و اکوتوریستی است اما در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

به گزارش وبلاگ همصحبت، بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست گوزن زرد ایرانی طبق قوانین این سازمان از جمله گونه های در معرض خطر انقراض است. اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) نیز این گونه را در زمره گونه های در معرض خطر (EN) قرار داده است.

این گونه غالبا در مناطق جنگلی و جنگل های جلگه ای استان خوزستان زندگی می نماید و در حال حاضر نیز به دلیل از بین رفتن زیستگاه های طبیعی آن و شکار بی رویه، جمعیت آن ها بسیار کاهش یافته و تنها پراکندگی طبیعی گوزن زرد به مناطق حفاظت شده دز و کرخه محدود شده است. امروزه جمعیت هایی از این گونه در دشت ناز ساری، جزیره اشک، منطقه حفاظت شده دنا، جزیره کبودان و چند منطقه دیگر از طریق کارشناسان منتقل شده اند.

سایت گوزن زرد ارسنجان یکی از محل های پرورش گوزن زرد ایرانی است و محدوده ای به وسعت 300هکتار را در بر می گیرد و موقعیت آن جنگل خلیل بیگ شرق شهر ارسنجان در شمال محور جاده آباده طشک استان فارس است. این سایت از سال 1390 و با انتقال 7 راس گوزن زرد، رسما فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون 34 راس از این گونه نادر حیوانی در آن حیات دارد و به گفته حسن ابراهیمی- رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان ارسنجان در استان فارس- براساس آخرین آمارهای اعلام شده از سوی ماموران گشت و کنترل، پنج راس گوساله به تازگی در سایت احیاء، تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی ارسنجان متولد شده اند.

براساس آخرین گزارش ها تعداد تقریبی این گوزن های زرد موجود در پارک ملی دز پس از انتقال 17 راس از ایلام به این پارک ملی حدود 90 راس اعلام شده است.

گوزن های زرد ایرانی عمدتا شبگرد هستند و با غروب خورشید فعالیت خود را آغاز می نمایند. گیاهخوار و نشخوار نماینده اند، حس بویایی و بینایی نسبتا قوی دارند، به صورت اجتماعی زندگی می نمایند. نرهای مسن تر گروه های جداگانه ای برای خود تشکیل می دهند و تنها در فصل زاد آوری با ماده ها همراه می شوند و در بعضی موارد مسن ترین فرد به صورت انفرادی زندگی می نماید.

طول بدن گوزن زرد ایرانی 130 تا 200 سانتیمتر و ارتفاع بدن آن 85 تا 100 سانتیمتر است. نرها دارای شاخ های توپر و منشعب هستند که از 1 تا 2 سالگی آغاز به رشد می نمایند. تعداد انشعابات شاخ سن حیوان را تعیین می نماید.

شاخ ها هر سال در فصل زمستان می افتد و بالافاصله آغاز به رویش مجدد می نماید. طول شاخ ها بین 50 تا 70 سانتیمتر و طول انشعابات آن بین 7 تا 20 سانتی متر است. شاخ در نرهای مسن بسیار نازک و گاهی بدون انشعاب می گردد.

بدن گوزن زرد ایرانی پوشیده از موهای کوتاه است که در ناحیه پشت و پهلوها به رنگ نارنجی متمایل به قرمز است. در ناحیه پهلو و پشت خال های سفید رنگی وجود دارد که در دو طرف پهلوها به خطوط سفیدی تبدیل شده اند. این خال ها در فصل زمستان ناتعیین هستند. موهای بدن در فصل زمستان بلندتر و به رنگ خاکستری دیده می گردد.