حاکمیت دولت ها در فضای مجازی؛ کوشش برای کنترل اخبار جعلی کرونا - وبلاگ همصحبت

به گزارش وبلاگ همصحبت، خبرنگاران، گروه بین الملل - مهدی پورحسنی: یکی از عناصر تشکیل دهنده دولت مدرن عنصری به نام حاکمیت به معنای برخوردار بودن از قدرت اعمال اراده و خواست از سوی دیگر عنصر تشکیل دهنده آن یعنی حکومت بر سرزمین، ملت به مثابه دو بخش آخر تشکیل دهنده دولت ملی است.

درعصرجامعه اطلاعاتی و دنیای مجازی نیز دولت ها سعی در اعمال حاکمیت بر مردم و قلمرو خویش دارند. بنابر این اصل حاکیمت دولت بر هر دو فضا از منطق تشکیل دولت ملی سرچشمه می گیرد که تمامی دولت ها با ایدئولوژی ها و روش های گوناگون حکمرانی سعی در اعمال آن دارند منتهی فناوری های اطلاعاتی از رهگذر قوت بخشیدن به نیروهای مرکز گریز، متعدد کردن بازگیران در گیر در عرصه های گوناگون، متنوع سازی منافع متصور ملی، کاهش هزینه های ارتباطی و شبکه سازی باعث فرسایش حاکمیت دولت های ملی شده اند.

بنابراین تمامی دولت های ملی در سراسر دنیا با چالش های ناشی از فرسایش حاکمیت سیاسی در مرزهای سرزمینی در عرصه حکمرانی روبرو هستند منتهی میزان و نحوه این چالش بسته به ساخت دولت ملی، عوامل فرهنگی، تاریخی و اقتصاد سیاسی آنها متفاوت است. ولی اصل وجود چالش در تمامی کشورهای دنیا وجود دارد.

یکی از این چالش ها پدیده اخبار جعلی است که از دیر باز در تاریخ بشر وجود داشته ولی در عصر جامعه اطلاعاتی و با عنایت به ویژگی های خاص فضای مجازی از قبیل ناشناسی نسبی انتشار دهنده ها، سرعت بالای انتشار ناشی از شبکه ای شدن، نزدیک شدن خیلی زیاد مکان ها و امکان بهره گیری تمامی افراد بشری با انگیزه ها، سلایق و منافع گوناگون میزان و کیفیت آن افزایش بی نظیری در تاریخ بشر یافته و در عین حال به چالشی برای جوامع به خصوص حکومت ها تبدیل شده به عنوان مثال در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال 2016 در حوزه فضای مجازی مسئله اخبار جعلی به تنها موضوع این اجلاس تبدیل شد.

این پدیده در شرایط بحرانی که میزان تقاضای ورودی به سیستم سیاسی از منابع و حمایت های آن بیشتر است تاثیر مخرب تری بر حکمرانی ها و در نهایت مردم دنیا برجای می گذارد.

انتشار اخبار جعلی در مورد کرنا ویروس نمونه ای از این چالش است. برای اولین بار درژانویه 2020 ابتلا به این ویروس در کشور چین گزارش شد. پس از آن انواع اخبار و تحلیل های جعلی از اینکه این یک سلاح بیولوژیک دست ساز بشر است تا اینکه حدود 100 هزارنفر در اثر آن کشته شده اند در فضای مجازی پخش شد.

پس از شیوع این ویروس دولت چین آغاز به مبارزه با آن کرد ولی به گفته دکتر مایک رایان رییس برنامه اضطراری سازمان بهداشت دنیای احتیاج به واکسن برای مقابله با اطلاعات جعلی از مهمترین اقدامات است.

چین با توجه به اینکه 21% از جمعیت 8/3 میلیاردی مجازی دنیا را در اختیار دارد اطلاعات جعلی سریع تر در آن گسترش یافت. مطالعه سال 2018 موسسه فناوری ماساچوست حاکی از این است که اخبار اشتباه سریع تر از اخبار صحیح در شبکه اجتماعی توئیتر گسترش می یاید زیرا این اخبار احساس قوی ترس، انزجار و تعجب را القا می نماید از طرف دیگر پشت اخبار جعلی انگیزه های سیاسی جهت بر هم زدن نظم و نقض حاکمیت دولت ها و خراب کردن سیستم سلامت و مسئولین این حوزه بوده است.

در این خصوص سازمان بهداشت دنیای در حال همکاری با غول های فناوری مانند گوگل، توئیتر و فیس بوک و بایدو برای مقابله با شایعات در مورد ویروس کرونا است. دبیر کل سازمان بهداشت دنیای از این شرکت ها خواسته اطلاعات نادرست را فیلتر نمایند برای مقابله با اخبار نادرست گوگل به تازگی آغاز به نمایش اطلاعات سازمان بهداشت دنیای در مورد ویروس کرونا در نتایج جستجو نموده است.

دولت چین نیز در حال برخورد با شبکه های خصوصی مجازی (وی پی ان) برای مدیریت این مشکل است. در مالزی پنج نفر به دلیل گذاشتن پستی اختلاف آمیز در مورد دادن نسبت دروغ به یک مقام حکومتی این کشور با این مضمون که این ویروس یک اقدام الهی علیه چین است دستگیر شده اند.

روزنامه گاردین طی گزارشی این گونه بیان نمود که 40% مردم انگلیس به تئوری توطئه اعتقاد دارند و این آمار در آمریکا بیشتر است و در قضیه کورونا انتشار اخبار جعلی جان انسان ها را به خطر انداخته است.

در مجموع در عصر جامعه اطلاعاتی دنیای و کاهش کنترل برای انتشار اطلاعات ناشی از ویژگی های فضای مجازی یکی از موضوعات مهم حکمرانی در سطح دنیای کوشش برای انتشار حقایق و تصویر واقعی از اتفاقات گوناگون و مقابله با انتشار اخبار جعلی به خصوص در مواقعی است که دولت ها با بحران ها روبرو می شوند در این خصوص افزایش سواد رسانه ای و کوشش برای افزایش اعتماد سازی بین مردم و حکومت ها در سراسر دنیا مهمترین پادزهر در برابر چالش انتشار اخبار جعلی (فیک نیوز) است هر چند همکاری سازمان یافته بین بازیگران فروملی، دولت ها و سازمان های بین المللی برای مهار این پدیده نیز یاری زیادی برای مهار این چالش در سطح دنیای خواهد نمود زیرا تمامی کشورها و بازیگران در عرصه دنیا دیر یا زود با این چالش روبرو خواهند شد.

منابع:

https://www.cnbc.com/2020/02/04/who-pushes-back-on-coronavirus-misinformation-and-bogus-cure-claims.html

https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/02/21/805287609/theres-a-flood-of-fake-news-about-coronavirus-and-a-plan-to-stop-it

https://www.cfr.org/blog/cyber-week-review-feb-21-2020

https://www.theguardian.com/world/2020/feb/14/coronavirus-false-rumours-cost-lives-researchers